منابع براي كار
1.قرآن كريم؛ چند نوع مديريت معرفي شده در قرآن وجود دارد:
· مديريت خداوند، اين مديريت مبتني بر ربوبيت خداوند است، علامه طباطبايي(ره) رب را به معناي مالك مدبر معني ميكند يعني خداوند غير از آفرينش انسان و جهان تدبير و مديريت را نيز دارد، نوع مديريت خداوند از آيات فراوان قابل استنتاج است.
· مديريت پيامبران، مانند حضرت سليمان، موسي، هارون، داوود، و مديريت حضرت رسول گرامي اسلام، كه در آيات مباركه سوره هاي انفال، نور، و حجرات چگونگي مديريت ايشان بيان گرديده است.
· مديريت صالحان مثلا خداوند در قرآن كريم به بيان ويژگي هاي انسان هاي صالحي ماند خضر ، ذوالقرنين ، مادر و خواهر حضرت موسي ، ملكه سباو... مي پردازد كه تقرير قرآن بر سيره آنان مارا به اصولي از مديريت راهنمايي ميكند.
2. منبع دوم سنت است. مراد از سنت تفسير رايج آن است كه قول و فعل و تقرير معصوم است هرچند ابتناي نظام مديريت اسلامي بر فعل معصوم آشكارتر است، در تقرير مديريت اسلامي نقش تاريخ اسلام و سيره بسيار مهم است.
در سيره نبوي يكسري بخش هاي است كه منجر به نزول آيه شده است اين نوع سيره خيلي مهم است در مديريت اسلامي شأن نزول هاي آيات از نقش مهمي برخوردار است.
در بخش سنت، بحث سيره نبوي و علوي براي ما جايگاه خاصي دارد، كه دو تا زمان مختلف از جامعه‌ي اسلامي را براي ما بيان ميكند در حوزه مديريت اسلامي نبوي، تضاد فقط با دشمنان اسلام است اما در سيره علوي مديريت مواجهه با تضادهاي دروني بوده است؛ به عبارت ديگر در سيره نبوي مديريت وجهه‌ي بين المللي دارد اما در مديريت علوي مديريت وجهه ي دروني و داخلي دارد.
درميان ديگر معصومين عليهم السلام تجربه حكومت شش ماهه‌ي امام حسن، حركت عاشورايي اما م حسين، سيره امام رضا(ع) در دوران ولايت عهدي مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد در لا بلاي كلمات معصومين (ع) مانند امام صادق پيرامون مديريت نامه اي خطاب به نجاشي حاكم اهواز نوشته شده است كه مورد توجه است و نيز رساله حقوق اما سجاد(ع) حاكي از ييان مناسبات انساني در مديريت اسلامي است.
تبيين وظايف مديريت درمديريت اسلامي
وظايف چون: برنامه ريزي ، سازماندهي، رهبري و كنترل از مسلمات و از اهميات وظايف
مديري است و درميان اين وظايف برنامه ريزي نقش بسزايي دارد، كه ما هم بحث را در اين زمينه با نگاه تحقيقات اسلامي پيش مي بريم.
برنامه ريزي از ديدگاه اسلامي
تعريف: در اين زمينه چندين تعريف ارائه شدهاست كه ما به دوتاي از آنها اشاره مي‌كنيم:
الف) برنامه ريزي فرايندي است كه طي آن مديران اهداف را تعيين مي كنند؛ آينده را پيش بيني مي كنند و مسير فعاليت هاي طراحي شده را براي بدست آوردن اهداف نشان مي دهند.
ب) برنامه ريزي يعني تعيين اهداف درست وسپس انتخاب روش وو سيله مناسب براي بدست آوردن اهداف.
اركان اصلي برنامه ريزي
1- تعيين اهداف.
2- پيش بيني راهاي و امكانات لازم براي رسيدن به آن اهداف به عبارتي برنامه ريزي عبارت است از تعيين اهداف و پيش بيني راه ها و امكانات لازم براي دستيابي به آن اهداف.
اهميت برنامه ريزي
ما اگر بخواهيم موفقيت مديران را ارزيابي كنيم دوتا معيار ما داريم كه يكي اثر بخشي است و يكي كا رآيي ، يعني توانيي انجام كار درست و توانايي انجام درست كارها معيار ارزيابي ما محسوب مي شود. براي ارزيابي ميزان موفقيت مدير در سازمان بايد عملكرد مدير را با هريك از دو معيار فوق مورد ارزيابي قرار بدهيم. اين دو معيار نظير دو ركن اصلي برنامه ريزي هستند زيرا همان گونه كه در تعريف برنامه ريزي بيانشد برنامه ريزي عبارت است از تعيين اهداف درست و سپس انتخاب راه هاي درست و مناسب براي بدست آوردن آن اهداف.
در يك روايت زيبايي پيامبر بزرگوار اسلام به ابن مصعود سفارش مي كند به اينكه : يابن مسعود اذا عملت عملا فاعمل بعلم عقل و اياك ان تعمل عملا بغير تدبير فانه جل جلاله يقول: ولا تكونوا كا للتي نقضت غزلهعا من بعد قوة انكاثا. نحل/ 94 (بحار الانوار ج77 ص 100)
ترجمه: (اي پسر مسعود آنگاه كه كاري انجام مي دهي با آگكاهي و عقل انجام بده و مبادا كه كار را برون برنامه ريزي . آگاهي انجام دهي، همانا خداوند متعال مي فرمايد: مانند زني نباشيد كه رشته هاي خود را پس از محكم تابيدن وا تابيد.
اين نمونه اي از يك كار بي هدف و بدون برنامه مي‌باشد و خداوند متعال دستور مي‌دهدكه انسان ها از چنين كار پرهيز نمايند.
علي ع مي فرمايد: من قعد عن حيلة اقامته الشدائد(غررالحكم ح 867)
ترجمه: (هركس دست از برنامه ريزي و چاره جويي بردارد گرفتار مشكلات و سختي ها مي شود
و بخود مي آيد.
از اين جمله معلوم مي‌شود كه اگر برنامه ريزي نباشد در سازمان انسان دچار مشكلات و سختي‌ها
خواهد شد و در حقيقت حدود 70 الي 80% از وظايف مدير برنامه ريزي است.
علي (ع) در يك از سخنراني هايخود برنامهريزي صحيح وخوب را محكم ترين و روشن ترين دليل برخرد مندي انسان و كامل بودن عقل او مي‌داند و مي‌فرمايد: ادل شئ علي غزاره العقل حسن التدبير(همان. ح 3251)
ترجمه: (بهترين دليل بر كمال عقل برنامه ريزي خوب و مناسب است)
فوائد برنامه ريزي
برنامه ريزي آثار مثبت و فوائد بسياري براي سازمان دارد و در متون اسلامي نيز به آنها شاره شده است چند نمونه از آثار و فوائد برنامه ريزي را مطرح مي‌كنيم:
1- كاستن از ميزان خطا پذيري در انجام امورد، لذا سازمان ها در راستاي رسالت و مأموريت اصلي خود همواره دست به اقداماتي مي زند كه اگر پيش از انجام اين اقدامات و فعاليت ها در مورد آنها بينديشد و آثار و عواقب ناشي از انجام آنها را پيش بيني كنند ازلغزشها ، اشتباهات و خطاها در امان خواهند ماند، اميرالمؤمنين در اين مورد ي فرمايد: التدبير قبل العمل يؤمن العثار.
ترجمه: (برنامه ريزي قبل از هركاري باعث درمان اندن از لغزش مي شود)
2- استفاده بهينه از منابع و امكانات ، منابع و امكانات هچ سازماني بي نهايت و نامحدود نيست، هرسازماني به ميزان محدوديت منابع و امكانات مواجه است بنا براين بايد در استفاده و بهره برداري از آنها نهايت دقت را به خرج داد تا بتوان بصورت مناسب و بهينه از آنها استفاده نمود اين ميئله زماني محقق مي شود كه سازمان براي استفاده از امكانات خود و تخصيص منابع به بخش هاي مختلف سازمان برنامه اي منسجم ودقيق داشته باشد.
حضرت علي (ع) اين حقيقت را اين گونه بيان ميكند: لافقر مع حسن التدبير ( در صورتيكه برنامه ريزي خوبي وجود داشته باشد هيچ گونه فقر وكم بود امكاناتي وجود نخواهد داشت)
در روايت ديگر مي فرمايد: حسن التدبير مع الكفاف اكفي من الكثير مع الاسراف(بحار ج8 ص12)
(برنامه ريزي خوب به همراه امكانات به مقدار نياز كار سازتر از امكانات زياد همراه اسراف است) يعني اگر فرد يا سازمان امكانات مورد نياز خود را در حد كفاف داشته باشد و براي استفاده مناسب از آنها بطور صحيح و خوب برنامه ريزي كند بهتر از اني استكه منابع و امكانا زيادي در اختيار داشته باشد ولي براي استفاده بهينه از انها برنامه اي مناسبي نداشته باشد.
امام علي(ع) در بياني نوراني مي فرمايد: التلطف في الحيله اجدي من الوسيله.(غررالحكم روايت 2025) (ظرافت و دقت در برنامه ريزي بهتر از امكانت و ابزار است)
1-ايمني از ندامت و پشيماني: امير المؤمنين مي فرمايد: التدبير قبل العمل يؤمنك من الندم (برنامه ريزي قبل از كار تو را از پشيماني نگه ميدارد و....)
هر فرد يا سازماني كه بدون تفكر در ابعاد مختلف فعاليت هاي خود خويش را مشغول انجام كاري نمايد بي گمان دچار سر درگمي مي شود و در صد خطاها و اشتباهات او زياد مي شود و طبيعتا چنين كاري موجب پشيماني وندامت او خواهد شد.
انواع برنامه ريزي
·برنامه ريزي جامع/ استراتژيك. Sterategic planning
·برنامه ريزي عملياتي/ اجرايي operationall planning
توضيح: برنامه ريزي استراتژيك فرايندي است كه اهداف كلان و اصلي سازمان را تعيين و مسير كلي سازمان و فعاليت هاي آن را مشخص مي كند، برنامه ريزي استراتژيك فرايند تعيين اهداف سازمان و خط مشي ها و استراتژي هاي است كه براي بدست آوردن آن اهداف بر گزيده شده است.
در برنامه ريزي عملياتي گفته شده استكه برنامه ريزي عملياتي با توجه به برنامه ريزي جامع و بر مبناي استراتژي هاي كه د آنجا تعيين شده است انجام مي شود يعني هدف يا اهداف كلي سازمان كه در برنامهريزي جامع مشخص شده ااست در برنامهريزي عملياتي به صورت اهداف جزيي تقسيم مي شود.
در برنامه ريزي عملياتي سعي مي شود فعاليت ها و عمليات لازم براي دست يابي به هدف مذكور به صورت دقيق پيش بيني شود.
تفاوت برنامه ريزي جامع با برنامه ريزي عملياتي
1. رنامه جامع كلي است، اما برنامه ريزي عملياتي جزيي و اجرايي مي‌باشد.
2. جامع بلند مدت است اما عملياتي كوتاه مدت است.
3. برنامه جامع در سطوح عالي سازماني است ولي عملياتي در سطوح مياني و پائين قرار دارد.
4.در جامع نگاه ما به مجموع امكانات فعلي و آتي است و در عملياتي نگاه ما فقط به امكانات موجود مي باشد.
5.برنامه جامع نگاه به آينده دارد، اما در برنامه عملياتي نگاه به وضعيت فعلي سازمان است.
6. در برنامه ريزي جامع تعيين اهداف مراد است اما در عملياتي مراد ما تقسيم اهداف است.
7. در برنامه جامع اثر بخشي مورد تأكيد است اما در عملياتي تأكيد بر كار آيي سازمان است.
8. در برنامه استراتژيك مخاطره و ريسك پذيري بيشتري نسبت به عملياتي دارد.
9.برنامه جامع به منافع آتي سازمان مي نگرد، ولي برنامه عملياتي نگاه آن به برنامه هاي آني است.
البته بايد در نظر داشت كه اين تو نوع برنامه ريزي اخير در مرحله اي اجراء و عمل از يكديگر تفكيك ناپذير است و مرز بندي ميان آنها عملا ميسر نيست؛ زيرا آنچه در برنامه جامع به عنوان هدف و خطوط كلي تعيين مي شود در برنامه ريزي عملياتي اجراء مي گردد پس اين دو نوع برنامه ريزي در عمل با هم پيوسته و جدايي ناپذير هستند.
برنامه ريزي جامع در قران كريم
در اين زمينه بايد ديد كه آيا در منابع ديني مي توانيم برنامه ريزي جامع داشته باشيم؟
در سوره يوسف خداوند جريان تعبير خواب پادشاه را بيان مي دارد به اينكه: يكي از نمونه هاي بارز برنامه ريزي جامع و استراتژيك درمتون اسلامي برنامه ريزي 15 ساله حضرت يوسف است كه در قرآن كريم به آن اشاره شده است ، پاد شاه مصر براي تعبير خواب خود اطرافيان را حاضر كرد و چنين گفت : من در خواب ديدم كه هفت گاو لاغر به هفت گاو چاق حمله كرده و آنهارا خوردند، و نيز هفت خوشه خشكيده بدور هفت خوشه سبز پچيده و آنها را از بين بردند.
اين خواب به حضرت يوسف عرضه شد و ايشان فرمود: (تزرعون سبع سنين دأبا و....)
ترجمه:(هفت سال پي درپي مي كاريد در خوشه هاي خود باقي بگذاريد پس از آن هفت سال سخت ميايد كه مردم آنچه را براي آن سالها ذخيره كرده اند مي خورند جز اندكي كه براي بذر نگهداري مي كنيد پس از ان سالي فرا مي رسد كه به مردم در آن سال باران مي رسد و در آن آب، ميوه و... مي گيرند.
با دقت در مفاد اين آيات مي توان چنين برداشت كرد كه آن پيامبر بزرگ الهي علاوه بر تعبير خواب ان سلطان به خوبي مسايل و مشكلات اينده را پيش بيني كرد و برنامه اي اقتصادي جامع و بلند مدتي را براي 15 سال كشور مصر طراحي نمود و بدين وسيله كشور را از بحران اقتصادي بزرگ و خطر قحطي و خشكسالي نجات داد .
فرايند برنامه ريزي جامع
براي دست يابي به برنامه جامع و استراتژيك كه از دقت لازم برخوردار باشد طي‌نمودن مراحل زير ضروري است:
1- تعيين اهداف كلان و اصلي سازمان
نخستين قدم براي طراحي يك برنامه جامع براي سازمان اين است كه اهداف اصلي و كلي سازمان تعيين شود، يعني مقاصد اساسي و نتايج مورد انتظار بوضوح بيان شود تا مسير اصلي حركت سازمان مشخص شود، در برنامه جامعي كه توسط حضرت يوسف طراحي شده هدف اصلي و مقصد نهايي آن نجات كشور مصر آن زمان از خطر وتهديد بزرگ اقتصادي بود.
تعيين اهداف از نگاه اسلامي كه اولين گام است متأثر است از:
1- باور هاي انسانها. 2- اعتقادات(اعتقادات مذهبي و آئيني)
3- ارزشها. 4- ارزشهاي حاكم بر سازمان و كار كنان.
در نظام اسلامي اعتقادات و ارزشهاي اسلامي در تعيين اهداف سازماني تأثير بسياري دارند بنا براين لازم است كليه سازمان ها درتعيين اهداف سازماني همواره دقت لازم را داشته باشند تا ادهاف راي كه براي سازمان خود تعيين مي كند در راستاي اهداف آرماني و ارزشي آنها باشد.
گرچه توجه به ارزشها و معيار هاي ديني در همه مراحل مديريت از اهميت خاصي برخور دار است اما در مورد هدف گذاري و تعيين اهداف سازماني اين اهميت نمود بيشتري پيدا مي ككند، مديران مسلمان در تعيين اهداف سازمان خود بايد اهداف آرماني وارزشي خود را كه همان اهداف پيامبران الهي است مورد توجه قرار بدهند و اهداف سازمان را طوري تعيين كنند كه نه تنها تضادي با اهداف ارزشي و الهي نداشته باشند بلكه در راستاي آنها و در جهت تحقق وعينيت بخشيدن به اهداف مقدس باشد.
2- تجزيه و تحليل منابع و امكانات سازمان
دومين مرحله در فرايند برنامه ريزي جامع تجزيه و تحليل دقيق منابع به منظور دستيابي به شناخت صحيح منابع و امكانات بالقوه و بالفعل و منابع اصلي وكليدي سازمان است.
در برنامه ريزي جامعي كه حضرت يوسف انجام داد به منابع و امكانات موجود آن زمان كه عمده ترين آنها نيروي انساني ماهر، باران كافي در هفت سال اول، زمين قابل كشت و حاصل خيز بود، توجه كافي شده و برنامه برمبناي آنها طراحي شده بود و به همين دليل در رسيدن به اهداف خود موفق بود.
منظور از تجزيه و تحليل منابع وامكانات بررسي توانايي هاي موجود مي باشد. عليكم من الاعمال ما يطيقون (كنز العمال ج3 ح 5299) بنا براين برنامه ريزي در صورت موفق خواهدبود كه متناسب با امكانات و منابع و توانايي هاي سازمان باشد، پيامبر گرامي اسلام اين نكته را در حديثي كه گذشت متذكر شده است.( اعمالي را انجام دهيد كه توانايي انجام آن راداريد ) بنا بر اين هيچ گاه به كاري دست نزنيد كه توانايي انجام آن را نداريد.
ويژگي هاي مديريت اسلامي (برداشتهاي سيد ابراهيم مصباح)
1-از بخش عملي دين باشد.
2- ناظر به قوانين و ضابطه هاي عملي باشد.
3-مربوط به اجتماع باشد.
4- در اداره ي اجتماع و سازمان به طوري كلي يا جزيي كار برد داشته باشد.
5- از بخش نظري دين پشتوانه داشته باشد.
در حوزه مديريت توانمند كسي است كه علاوه بر اينكه خودش توانايي خود را قبول دارد ديگران هم بپذيرند كه او توانمند است.
پيامبر اسلام مي‌فرمايد: لاينبغي للمؤمن ان يذل نفسه، قالوا و كيف يذل نفسه؟ قال: ان يتعرض من البلاء لما لايطيق «شايسته نيست كه مؤمن نفس خويش را خوار نمايد، سئوال شد چگونه نفس خود را خوار مي‌نمايد؟ در جواب فرمود: اينكه خود را در معرض كار و آزموني قرار دهد كه توانايي انجام آن را ندارد»
پس وارد شدن در كاري كه توانايي و امكانات لازم جهت انجام درست آن وجود ندارد نه تنها نتيجه مطلوبي نخواهد داشت كه موجب سرخوردگي و پشيماني و از دست رفتن منابع و امكانات خواهد شد.
توان و قدرت، گاهي واقعي و حقيقي است و گاهي سايه قدرت و توان است، در امور سياسي بيش از قدرت، سايه‌ي قدرت كار برد دارد، جنگ رواني براي قدرت نمايي است ولي اگر جلوي آنها وايستند معلوم نيست مقاومت كند و از خود واكنش عملي نشان بدهد.
در مورد مديريت شما با سايه‌ي قدرت نمي‌توانيد برنامه ريزي جامع داشته باشيد بلكه بايد روي ابسلون(كوچك ترين واحد) و واقعيت هاي خارجي هم توجه كافي را مبذول داريد.
3- شناسايي فرصت ها، تهديد ها و شرايط محيطي.
گام سوم در فرايند برنامه ريزي جامع عبارت است از شناسايي فرصت ها، تهديد هاو شرايط محيطي، بعد از اينكه اهداف سازمان بر اساس رسابت آن مشخص شد نابع و امكانات آن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت ونقاط قوت و ضعف سازمان روشن شد برنامه ريزان بايد به بررسي و مطالعه ي دقيق فرصت ها و تهديدات بپردازند و مشخص نمايند تا مديران سازمان بتوانند از فرصت هاي موجود يا فرصت ها ممكن بهترين استفاده را بكنند و با خطراتي كه سازمان را تهديد مي كند به مقابله برخيزد مسايل زيادي از جمله شاريط محيطي ، سياسي، اجتماعي و اقتصادي و نيز قوانين و مقررات دولت مي توانند فرصت ها و موقعيت هاي مناسبي براي سازمان ايجاد كند ، همچنين سازمان همواره با تهديد ها و خطراتي رو برو است كه بايد براي مقابل با آن ها شيوه هاي مناسبي اتخاذ نمايند.
از امير مؤمنان علي ع سئوال شد دور انديشي در چيست.؟ حضرت فرمود: ان تنظر فرصتك و تعاجل ما امكنك.
ترجمه: دور انديشي اين است كه منتظر فرصت خود باشيد و آنگاه كه ممكن شد شتاب كنيد.
باز دريك روايتي مي‌فرمايد: بادر لافرصة قبل ان تكون غصة.
در جرياني كه از حضرت يوسف نقل شد، يك تهديد خطرناك و يك فرصت طلايي وجود داشت، خطر بزرگي كه مصر آن زمان را تهديد مي‌كرد قحطي و خشكسالي هفت سال دوم بود، فرصت مهمي كه وجود داشت و موقعيت مناسبي كه براي آنها بود امكانات مناسبي چون باران فراوان، زمين هاي مرغوب و قابل كشت در هفت سال اول بود، حضرت يوسف با شناخت دقيق آنها از آن فرصت طلايي بخوبي استفاده كرد و بوسيله اي آن به مقابله مناسب با تهديد قحطي پرداخت.
4- گام چهارم دربرنامه ريزي جامع شناسايي وتعيين گزينه ها
بعد از اينكه اهداف سازمان تعيين شد ومنابع وامكانات بالقوه وبالفعل سازمان به دقت مورد بررسي وتجزيه وتحليل قرار گرفت وفرصت ها وتهديد هاي سازمان شناسايي ومشخص شد بايد راههاي مختلف دستيابي به اهداف سازمان مورد بررسي ومطالعه همه جانبه وكامل قرا ر گيرد ، تااز بين آنها راههاي را كه بيشترين استفاده از فرصت ها وموقعيت وكم ترين خطر وتهديد را دارند انتخاب شود.
براي دستيابي به گزينه هاي مختلف:
1- جمع آوري نظريات مختلف ، بايد توجه داشت كه يكي از دامهياي مديريت استبداد رأي و در نظر نگرفتن ديدگاههاي ديگران است.
2-ارزيابي اوليه صورت نگيرد يكي از مشكلات ما اين است كه بسيار كم حوصله هستيم و سريع واكنش نشان مي دهيم وبسيار زود قضاوت مي كنيم و نظريات را ارزيابي شخصي مي كنيم.
3- بررسي نقاط قوط وضعف هر نظريه؛ براي بدست آوردن آراء حضرت علي ع مي فرمايد: من استقبل وجوه الآراء عرف مواقع الخطاء( هر كس از نظريات ديگران استقبال كند لغزش گاههار ا مي شناسد، بدون توجه به آراء مختلف دست يابي به هدف و بدون بررسي نظريات گوناني كه از طرف افراد متعدد ارائه مي شود نمي توان راهكار مناسبي يافت و برنامه صحيح و اصولي طراحي كرد و به اهداف ونتايج مورد انتظار نايل شد.
5-گام پنجم ارزيابي گزينه ها و انتخاب گزينه اي مناسب، انگاه كه تمامي گزينه ها و راهكارهاي ممكن براي دست يابي به اهداف مورد نظر شناسايي وتعيين شد اين راهها و گزينه هاي مختلف بايد به دقت مورد ارزيابي و سنجش قرار گيرد ونقاط قوت وضعف هريك مشخص شود تا بدين وسيله بهترين ومناسب ترين راه براي رسيدن به اهداف سازمان انتخاب گرددوبرنامه مناسب ودقيقي طراحي شود.
درآيه 189 سوره مباركه بقره آمده است كه : وليس البر بأن تأتوالبيوت من ظهورها ولكن البر من اتقي وآتوالبيوت من ابوابها واتقوا لله لعلكم تفلحون نيكي به اين نيست كه از پشت خانه ها وارد خانه شويد، لكن نيكي آن است كه پارسا باشيد واز در خانه وارد شويد وتقوي پيشه كنيد تا رستگار شويد .
درتفسير اين آيه روايتي از امام با قر (ع) آمده است كه : يعني أن يأتي الامور من وجهها ايّ الامور كانت.
منظور ايه اين است كه هر كاري را بايد ازراهش انجام داد،مديران وبرنامه ريزان سازمان بايد تلاش كنند دربرخورد با موضوعات ومسائل مختلف سازمان راهكار خاص ومتناسب آن مسأله را از ميان راهكار هاي موجودبيابند وبدين وسيله به حل آن مسأله بپردا زند ( تفسير عياشي ،ج 1 ،ص 86 ذيل آيه مباركه)
اگر انسان بخواهد راهكار مناسب هر موضوع را پيدا كند لازمه اش اين است كه راهكارها ي مختلف را پيداواز ميان آنها بهترين را انتخاب نمايد ودراين راستا است كه امام رضا (ع) مي فرمايد : من طلب الامر من وجهه لم يزل ( هر كس كاري را از راه خودش دنبال كندنمي لغزد
بايد توجه داشت بهترين و مناسب ترين راهكار وراه حل زماني بدست خواهد آمد كه راه حلها ور اهكارهاي مختلف به دقت مورد تجزيه وتحليل و ارزيابي قرار گيرد ونقاط قوت و ضعف هريك بوضوح روشن شود تا بتوان از ميان آنها راهكار مناسب را انتخاب نمود.
6-گام ششم اجراي برنامه
اين راهكار و به عبارت ديگر اين برنامه بايد به عمل در آيد و در سازمان اجراء شود ؛ زيرا روشنن است كه هدف از برنامه ريزي و انجام مراحل مختلف كه گاهي هزينه اي زيادي هم براي سازمان در بر دارد اين است كه برنامه اي بدست آمده اجراء شود و اگر نه برنامه ريزي كار لغو وبيهوده خواهد بود.
يكي از دانشمندان مديريت مي گويد: حتي پيشرفته تري، پيچيده ترين و خلاق ترين راهبرد نفعي براي سازمان نخواهد داشت مگر اينكه بصورت اثر بخش به اجرا در آيد.
در مورد ضرورت اجراي برنامه ها مي توان به بيان نوراني امير مؤمنان علي ع اشاره كرد كه فرمود اذا علمتم فاعملوا و اذا تيقنتم فاقدموا( آنگاه كه دانستيد عمل كنيد و هرگاه يقين پيدا كرديد اقدام نماييد)
از اين بيان شريف ميتوان چنين برداشت نمود كه وقتي راه و نحوه اي انجام كاري روشن شد و مسير را شناختيد (يعني برنامه ريزي كرديد) وارد عمل شويد و براي دستيابي به اهداف خود ورسيدن به نتيجه مورد نظر اقدام نماييد (بحار ج 2 ص 36 )
7- گام هفتم؛ كنترل برنامه ريزي جامع، كنتر ل و ارزيابي برنامه است، كنترل و ارزيابي برنامه زماني مؤثر و كار آمد خواهبرنامه (باز خورد)
|
منوی اصلی
آمار
وب سایت:
نویسنده: 
